Bloedbad van Espinasse, Saint-Germain-du-Salembre (27 juli 1944)

26 juli 1944: Verzetsstrijders in de Dordogne onderscheppen op het station van Neuvic een trein van de Banque de France met 2.280 miljoen frank (426.857.248, 26 euro).

27 juli 1944: het 1e Amerikaanse leger bevrijdt de steden Lessay en Périers (Manche, Normandië); bloedbad in Espinasse van negenentwintig verzetsstrijders van het 4e bataljon Francs-Tireurs et Partisans (FTP) en vier inwoners.

Op 26 juli 1944 merkte de bakker van Chantérac dat een zekere Duriez, woonachtig in Saint-Germain-du-Salembre, een groot aantal broodbonnen had. Omdat hij argwaan had, waarschuwde hij onmiddellijk de groep Paul-Henri van het Geheime Leger (AS), verborgen in La Martinière, in de gemeente Saint-Germain-du-Salembre. Dezelfde dag arresteerden deze maquisards Duriez en brachten hem naar het kamp. Stafsergeant Schaffner stelde hem voor aan een hoofdonderofficier, Denis, die hem kende en voor hem instond. Duriez wordt dan vrijgelaten. Maar hij is een verrader. Hij zou de locatie van het kamp rapporteren aan de bezetter.

Op 27 juli 1944, bij zonsopgang, ging de 3de compagnie van het 2de bataljon van het 50ste Luftwaffe luchtvaart regiment van Saint-Astier, geleid door Duriez, rechtstreeks op weg naar het kamp van La Martinière. Hij werd gesteund door leden van de Noord-Afrikaanse Brigade, hulptroepen uit de Parijse onderwereld. Eenmaal daar vielen ze de Paul-Henri groep aan. Met moeite wisten de maquisitiemensen zich terug te trekken, waarbij een van hen, Raymond Raudier, ernstig gewond raakte. Hij werd gemarteld en geëxecuteerd.

De verzetsstrijders kozen ervoor om terug te vallen op de plaats genaamd La cabane de Cranillère en zetten een hinderlaag op. Voorzichtig riepen ze versterking in van hun kameraden in de naburige kampen. Zodra ze op de hoogte waren gebracht, gingen mannen van de Roland-groep, gestationeerd in Les Jacques, op weg. Andere mannen uit het FTP-kamp van Virolle sloten zich aan bij de expeditie onder leiding van Guy Caulet (Barnabé) en René Daniès (Olive), zijn tweede man. Een vijftigtal maquisards trok vervolgens in de richting van Saint-Germain-du-Salembre onder leiding van Jean Magne, die het gebied goed kende.

Toen ze in Saint-Germain-du-Salembre aankwamen, vonden ze noch hun AS-kameraden, noch enig spoor van de vijand. Rond 14.00 uur, op een plek die La Fontaine de Maillepot heet, kwamen ze een zekere Bénard tegen, bijgenaamd Paris Soir omdat hij kranten verkocht. Hij reed met zijn fiets van dorp naar dorp voor zijn zaken en was bij iedereen bekend. Bénard stelt voor dat ze zich verbergen in de bedding van de rivier de Salembre, wachten tot de vijand langskomt en hem bij verrassing aanvallen. Paris Soir, in dienst van de bezetter, zette een val voor hen. Zodra hij zijn advies had gegeven, haastte hij zich om het aan de vijand te melden.

Na verloop van tijd vond Olive, de tweede man van de expeditie, hun positie te gevaarlijk. Hij overtuigde de leider, Barnabé, om naar het plateau te gaan waar het gehucht Espinasse ligt. Terwijl ze in het open veld marcheerden, werden de verzetsstrijders snel omsingeld door Duitse soldaten die door Paris Soir waren gewaarschuwd. In totaal kwamen 29 mannen om op het plateau of in de huizen van het gehucht. Daarbij komen nog de geëxecuteerde inwoners, Pierre en Augustin Grégoire, Élie Bonnet en Émile Beau, en het verbranden van hun huizen.

Diezelfde avond werd Paris Soir betrapt op de plaats van het bloedbad, bezig met het plunderen van de lijken. Hij werd gearresteerd en doodgeschoten door de verzetsstrijders van de Paul-Henri groep. Armand Duriez heeft de regio verlaten. Na de bevrijding werd hij gearresteerd, berecht en gefusilleerd in Périgueux.

Het bloedbad van Espinasse heeft een diepe indruk op de mensen achtergelaten. Elk jaar wordt op 27 juli een herdenking georganiseerd voor het monument waarop de namen van de slachtoffers van dit dubbele verraad staan gegraveerd.

De groep Paul-Henri (AS) in de maquis tijdens de zomer van 1944.

Verbrande huizen in Espinasse.

Inwijding van het Espinasse-monument op 27 juli 1945.